Hanefî
fakihi.
1203
yılında Musul’da (Mevsıl) dünyaya geldi. Temel eğitimini babasından aldı. Musul
nakibi Kemâleddin Haydar b. Muhammed b. Zeyd el-Hüseynî’den okudu. Musul,
Dımaşk ve Bağdat’ta hadis dinleyip çeşitli dersler aldığı âlimler arasında
Mahmûd b. Ahmed el-Hasîrî, Şehâbeddin es-Sühreverdî, Abdürrahîm b. Abdülkerîm
es-Sem‘ânî, İbnü’l-Ahdar, İbn Sükeyne, İzzeddin İbnü’l-Esîr, Ruhâvî ve
İbnü’l-Hâcib gibi önemli şahsiyetler bulunmaktadır. Bir müddet Kûfe kadılığında
bulunan Mavsılî azlinden sonra Bağdat’a yerleşerek ölünceye kadar Meşhed-i Ebû
Hanîfe’de tedrîs, telif ve fetva işleriyle meşgul oldu. Fıkıh ve usul sahasında
devrin otoriteleri arasında yer alan âlim, mezhepte kuvvetli görüşleri
zayıflarından ayırt edebilecek derecede ilmî yeterliliğe sahip fakihlerden
(ashâbü’t-temyîz) sayılmıştır. Talebeleri arasında çeşitli mezheplerden
Abdülmü’min b. Halef ed-Dimyâtî ve İbnü’l-Fuvatî gibi âlimler bulunmaktadır.
Babası Mahmûd, kardeşleri Abdüddâim, Abdülkerîm ve Abdülazîz de birer ilim
adamıydı. Dindar, hayır ve verâ sahibi, melik ve âyâna karşı azametli, fukara
ve talebeye karşı mütevazi davranırdı. 1284 yılında Bağdat’ta vefat etti.